«Добры прыклад». Як у Наваполацку змяняюць жыццё дзяцей з асаблівымі патрэбамі

1 верасня наваполацкая школа № 8 зноў адкрыецца для ўсіх дзяцей. Тут у рамках сумеснага праекта Еўрасаюза і Наваполацкага гарвыканкама працягваюць фарміраваць безбар’ернае асяроддзе.

Ужо ўсталявалі ліфт, адкрылі клас дыстанцыйнага навучання. Цяпер усе дзеці з асаблівасцямі развіцця, уключаючы тых, хто перамяшчаецца на вазках, змогуць наведваць урокі.

 «Для яго любы выхад з дома — важная эмацыйная падзея»

Вучань 10-га класа СШ № 8 шаснаццацігадовы Данііл Савёнак у мінулым годзе ў школу не хадзіў, знаходзіўся на хатнім навучанні — занадта цяжка было на вазку падымацца з аднаго паверха на іншы. Бо кабінеты фізікі, хіміі, інфарматыкі не маглі пераехаць з верхніх паверхаў на першы, куды хлопчык на вазку дабіраецца без праблем.

Акрамя ліфта, у школе з’явіўся і абсталяваны для дзяцей-калясачнікаў туалет.

Мама хлопчыка Наталля Савёнак кажа, што цяпер Данііл пойдзе ў школу з радасцю. Акрамя яго ў класе будзе яшчэ двое дзяцей на вазках.

Праўда, у школе быў электрапад’ёмнік, але ён вельмі павольны — за перапынак тры дзіцяці на вазках ім скарыстацца не паспявалі. У ліфт жа, які пачаў працаваць у канцы мінулага навучальнага года, змяшчаецца шэсць дзяцей з вазкамі.

Наогул для дзяцей з парушэннем функцый апорна-рухальнага апарата прадугледжана суправаджаючая асоба, у штатным раскладзе гэта памочнік выхавацеля. Часцей дзецям у вазках дапамагалі сваякі, якія падымалі дзяцей на паверхі на руках. Быў перыяд, калі тата хлопчыка сыходзіў з працы, уладкоўваўся суправаджальнай асобай, каб падымаць яго на руках у кабінеты фізікі і хіміі, а на перапынках сядзеў у калідоры:

«Сыну было камфортна, але пацярпела матэрыяльнае становішча сям’і. Ну, і тату было цяжка насіць вазок і сына. Гэта вельмі цяжка, асабліва калі гаворка ідзе не пра разавае мерапрыемства, а робіцца кожны дзень па некалькі разоў».

Наталля Савёнак распавяла, што ў малодшыя класы хлопчык хадзіў у школу. Кабінет размяшчаўся на другім паверсе:

«Цяжка падымаць дзіця і вазок на руках нават у пачатковай школе. У чацвёртым класе ўжо перайшлі на надомнае навучанне, але зразумелі, што гэта дзіцяці не падыходзіць. Вучыцца дома азначае мець зносіны адзін на адзін з настаўнікам і не бачыць дзяцей. Хоць у яго быў камп’ютар, зносіны ў сацыяльных сетках не замяняюць жывых зносін з аднагодкамі».

«Данііл самастойна перамяшчаецца, можа абыходзіцца без нас і дома, і ў транспарце. Аднак толькі калі на першым паверсе школы з’явіўся туалет, якім дзіця можа скарыстацца, а не бегчы дадому для нейкіх мэтаў, калі ўсталявалі ліфт, з’явілася надзея, што Данііл зможа наведваць школу» , — сказала мама дзесяцікласніка.

На безбар’ернае асяроддзе школу Данііл ужо пратэставаў. Наталля Савёнак распавяла:

«Улетку ён працаваў у бібліятэцы. Для яго любы выхад з дома — важная эмацыйная падзея. Я працую ў гэтай жа школе настаўнікам пачатковых класаў, і сын у мяне ўсё пытаўся, ці трэба мне нешта прывезці з іншага паверха. Ён усё шукаў магчымасці выкарыстоўваць ліфт. З задавальненнем развозіў падручнікі. І ўсё таму, што адчуваў сябе такім жа дзіцём, як іншыя, мог даехаць туды, куды хацеў. Ведаеце, раней было непрыемна, калі дзеці падымаліся або спускаліся на іншы паверх, а яму даводзілася чакаць. Клас сыходзіў, а ён заставаўся, калі не было каму падняць. Мабільнасць у дадзеным выпадку дазваляе захаваць годнасць. Мы б маглі вучыцца ў школе, якая бліжэй да дома, але цяпер з 8-й школы нікуды не сыдзем».

Гісторыя Данііла тыповая для дзяцей, якія перамяшчаюцца ў вазках, лічыць Наталля: «Калі б асяроддзе было больш даступным, у школах было б больш дзяцей, якія з-за інваліднасці вымушаныя заставацца дома. Наваполацк — асаблівы горад, тут вельмі шмат зроблена для дзяцей з асаблівымі патрэбамі. Наш горад і школа — добры прыклад інклюзіі. Жыццё ў Наваполацку, у школе, змяняецца для дзяцей з асаблівымі патрэбамі ў лепшы бок, у тым ліку і дзякуючы праекту ЕС».

Каб яшчэ больш адкрыць Наваполацк для такіх дзяцей, у рамках праекта «Наваполацк — ад інклюзіўнай школы да інклюзіўнага горада» пад іх патрэбы адаптуюць лагер «Ізумрудны» і Палац дзяцей і моладзі.

«Каб маглі атрымаць адукацыю ўсе дзеці незалежна ад стану здароўя»

Намеснік дырэктара па вучэбнай рабоце, настаўнік-дэфектолаг Таццяна Парадня была адным з аўтараў заяўкі на праект. Яна кажа, што ідэя ішла ад жыццёвай неабходнасці. Бо каля 18% вучняў школы — дзеці з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця, гэта 64 чалавекі (усяго ў школе 375 вучняў).

Школа з так званымі змяшанымі класамі, дзе вучацца здаровыя дзеці і дзеці з абмежаванымі магчымасцямі, мела патрэбу ў стварэнні такога асяроддзя, якое дазволіла б навучацца ўсім без выключэння.

«Мы хочам, каб у нас маглі атрымаць адукацыю ўсе дзеці незалежна ад стану здароўя, — кажа Таццяна Парадня. — Хочам, каб тут дзеці камунікавалі, што для іх вельмі важна».

Такім чынам, ліфт ужо ёсць. Хутка на тэрыторыі школы будзе добраўпарадкавана спортпляцоўка, каб усе дзеці на роўных ўдзельнічалі ў спартыўным жыцці школы. Закуплена абсталяванне, у тым ліку восем камп’ютараў для дыстанцыйнага навучання дзяцей. З іх дапамогай дзеці з асаблівасцямі змогуць інтэрактыўна прысутнічаць на ўроку, фізічна знаходзячыся дома.

«Мы хочам зрабіць усё магчымае, каб дзеці, якія па нейкіх прычынах яшчэ вучацца дома, прыйшлі ў школу. А тыя дзеці, якія не могуць наведваць школу па медыцынскіх паказаннях, маглі ў анлайн-рэжыме ўдзельнічаць у жыцці школы і класа, —  к ажа Таццяна Парадня. — Дзеці павінны камунікаваць, атрымліваць адукацыю і мець магчымасць быць уладкаванымі ў будучыні незалежна ад наяўнасці інваліднасці».

Кожная школа павінна быць інклюзіўнай

Менеджар праекта «Наваполацк — ад інклюзіўнай школы да інклюзіўнага горада» Таццяна Каралёва адзначыла, што ў ідэале кожная школа павінна быць інклюзіўнай, а дзіця з інваліднасцю — мець магчымасць хадзіць ва ўстанову адукацыі па месцы жыхарства.

Аднак, дадала Таццяна, для гэтага патрэбна не толькі адпаведная асяроддзе, але і падрыхтаваны педагагічны персанал.

Наталля Савёнак з гэтым цалкам згодная. Пра сябе яна кажа, што паколькі яе сын мае асаблівыя патрэбы, то яна ўжо падрыхтаванай прыйшла працаваць у клас, дзе ёсць дзеці з інваліднасцю. Ведала, як мець зносіны, як сацыялізаваць дзяцей з асаблівымі патрэбамі. Для настаўнікаў без такога жыццёвага вопыту навучанне абавязковае, лічыць Наталля Савёнак.

Бо нельга выключыць неразуменне, непрыманне асаблівых дзяцей з боку іншых дзяцей, а таксама бацькоў і педагогаў. І школа, дзе вучацца розныя дзеці, можа даць усім ім многае.

Напрыклад, мама хлопчыка, які вучыцца ў класе Наталлі, распавядала, што толькі калі яе дзіця прыйшло ў школу, яна перастала заўважаць, што ён не такі, як іншыя.

«Калі я размаўляю з бацькамі дзяцей, якіх вучу, кажу, што ўсе людзі аднолькавыя. Ніхто не ведае, што з кім здарыцца заўтра і як да нас паставяцца іншыя. Лепш мы праявім прыняцце, чым калі-небудзь будзем мець патрэбу ў тым, каб прынялі нас», — падагульніла Наталля Савёнак.

У рамках праграмы «Узмоцненае стратэгічнае ўзаемадзеянне з грамадзянскай супольнасцю і мясцовымі органамі ўлады ў Беларусі» Наваполацк выступіў заяўнікам на рэалізацыю праекта знешняга садзейнічання Еўрапейскага саюза «Наваполацк — ад інклюзіўнай школы да інклюзіўнага горада».

Аўтар: Алена СПАСЮК

 Артыкул апублікаваны на рускай мове на сайце  Naviny.by