Пашырэнне ЕС
Украіна, Малдова і Грузія
На дадзены момант Еўрапейскі саюз налічвае 27 дзяржаваў-членаў. Кожная еўрапейская дзяржава, якая хоча далучыцца, павінна быць гатовай да рэалізацыі палітыкі і заканадаўства ЕС. Умовы далучэння да ЕС вызначаюцца ў рамках перамоваў аб уступленні.
Кожны год Еўрапейская камісія прымае Пакет пашырэння - стратэгічны дакумент адносна палітыкі пашырэння ЕС і справаздачы маніторынгу прагрэсу, дасягнутага краінамі-кандыдатамі і патэнцыяльнымі кандыдатамі.
У Пакеце пашырэння на 2023 год Еўракамісія рэкамендавала пачаць перамовы аб уступленні з Украінай і Малдовай і надаць статус кандыдата Грузіі пры ўмове, што Грузія выканае пэўныя крокі.
На гэтай старонцы можна даведацца пра Пакет пашырэння, працэс пашырэння і прагрэс кожнай краіны.
Матэрыял таксама даступны на азербайджанскай, армянскай, беларускай, грузінскай, румынскай, украінскай і рускай мовах.
Пакет пашырэння
Кожны год Еўрапейская камісія прымае Камюніке аб пашырэнні, у якім выкладаюцца яе рэкамендацыі адносна працэсу пашырэння.
Камюніке суправаджаецца справаздачамі, у якіх змяшчаецца падрабязная ацэнка стану справаў і прагрэсу, дасягнутага краінамі-кандыдатамі і патэнцыяльнымі кандыдатамі ў справе іх руху далучэння да Еўрапейскага саюзу.
Галоўны фокус ацэнкі - прагрэс у ажыццяўленні фундаментальных рэформаў і канкрэтныя рэкамендацыі адносна прыярытэтаў рэформаў. Разам, гэтае камюніке і даклады называюцца “Пакетам пашырэння".
Украіна падала заяўку на ўступленне ў ЕС 28 лютага 2022 года. 17 чэрвеня 2022 года Еўрапейская камісія апублікавала сваё заключэнне адносна заяўкі. Грунтуючыся на рэкамендацыях Еўракамісіі, Еўрапейская рада 23 чэрвеня 2022 года прызнала еўрапейскую перспектыву Украіны і надала ёй статус краіны-кандыдата. 8 лістапада 2023 года ў рамках свайго Пакету пашырэння Еўрапейская камісія апублікавала справаздачу па Украіне і рэкамендавала пачаць перамовы аб уступленні.
Справаздача па Украіне
У камюніке аб пашырэнні ЕС на 2023 год Еўрапейская камісія заявіла, што Украіна дамаглася істотнага прагрэсу ў рэалізацыі сямі ключавых рэформаў, вызначаных на 2022 год.
"Камісія лічыць, што Украіна ў дастатковай ступені адпавядае крытэрам, што тычацца стабільнасці інстытутаў, якія гарантуюць дэмакратыю, вяршэнства права, правоў чалавека і павагі і абароны меншасцяў", – гаворыцца ў камюніке ЕК.
У справаздачы адзначаецца, што ў краіне была створаная празрыстая сістэма папярэдняга адбору суддзяў Канстытуцыйнага суда і праведзеная рэформа органаў судовага кіравання. У ёй таксама падкрэсліваецца, што Украіна паслядоўна ідзе шляхам расследавання справаў карупцыі на высокім узроўні і вынясення абвінаваўчых выракаў па іх, і што яна зрабіла пазітыўныя крокі ў рамках больш шырокіх і сістэмных намаганняў па барацьбе з уплывам алігархаў. Паводле Еўракамісіі, Украіна таксама прадэманстравала сваю здольнасць дамагацца прагрэсу ў дастасаванні да заканадаўства ЕС нават у ваенны час.
Шлях Украіны ў ЕС
Статус краіны-кандыдата быў нададзены пры ўмове, што Украіна зробіць некалькі ключавых крокаў. Камісія сачыць за іх ажыццяўленнем і прымае адпаведную справаздачу ў рамках свайго рэгулярнага Пакету пашырэння.
Націснуць тут, каб даведацца больш пра падтрымку Украіны з боку ЕС і яе шляху да ўступлення ў ЕС.
Рэспубліка Малдова падала заяўку на ўступленне ў ЕС у сакавіку 2022 года. 17 чэрвеня 2022 года Еўрапейская камісія апублікавала сваё заключэнне адносна заяўкі. Грунтуючыся на рэкамендацыях Еўракамісіі, Еўрапейская рада 23 чэрвеня 2022 года прызнала еўрапейскую перспектыву Малдовы і надала ёй статус краіны-кандыдата. 8 лістапада 2023 года ў рамках свайго Пакету пашырэння Еўрапейская камісія апублікавала справаздачу па Малдове і рэкамендавала пачаць перамовы аб уступленні.
Справаздача па Малдове
У камюніке аб пашырэнні ЕС на 2023 год Еўрапейская камісія заявіла, што Малдова дамаглася істотнага прагрэсу ў рэалізацыі дзевяці крокаў, вызначаных ЕК на 2022 год.
"Камісія лічыць, што Малдова ў дастатковай ступені адпавядае крытэрам, што тычацца стабільнасці інстытутаў, якія гарантуюць дэмакратыю, вяршэнства права, правоў чалавека і павагі і абароны меншасцяў", - гаворыцца ў камюніке.
У справаздачы адзначаецца, што краіна распачала комплексную рэформу судовай сістэмы. У ёй падкрэсліваецца, што Малдова рэфармавала свае антыкарупцыйныя органы і павялічыла колькасць расследаванняў і вынясення абвінаваўчых выракаў у справах аб карупцыі, а таксама прыняла і ўкараніла План дзеянняў па дэаліхархізацыі і зрабіла захады па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю. У справаздачы таксама пазначаецца, што краіна прыняла стратэгію дзяржаўнага кіравання і распачала працу над рэфармаваннем кіравання дзяржаўнымі фінансамі і дзяржаўнымі закупкамі. Еўракамісія таксама адзначыла, што Малдова пашырыла ўдзел грамадзянскай супольнасці ў працэсе прыняцця рашэнняў і ўзмацніла абарону правоў чалавека.
Шлях Малдовы ў ЕС
28 чэрвеня 2023 года Старшыня ЕК Урсула фон дэр Ляен прадставіла Пакет падтрымкі Рэспублікі Малдова, дзе змяшчаліся пяць прыярытэтаў, накіраваных на ліквідацыю наступстваў агрэсіўнай вайны Расіі супраць Украіны і збліжэнне Малдовы з Еўрапейскім саюзам.
Націснуць тут, каб даведацца больш пра падтрымку Малдовы з боку ЕС і яе шляху да ўступлення ў ЕС.
Грузія
Грузія падала заяўку на ўступленне ў ЕС у сакавіку 2022 года. 17 чэрвеня 2022 года Еўрапейская камісія апублікавала сваё заключэнне адносна заяўкі. Грунтуючыся на рэкамендацыях Еўракамісіі, Еўрапейская рада 23 чэрвеня 2022 года прызнала еўрапейскую перспектыву Грузіі і прапанавала надаць ёй статус краіны-кандыдата, як толькі будуць выкананыя пэўныя ўмовы. 8 лістапада 2023 годаў рамках свайго Пакету пашырэння Еўрапейская камісія рэкамендавала Радзе надаць Грузіі статус краіны-кандыдата пры ўмове, што Грузія зробіць шэраг важных крокаў.
Еўракамісія вітала намаганні па рэфармаванні, прынятыя Грузіяй у адпаведнасці з Канстытуцыяй краіны, якая прадугледжвае яе інтэграцыю ў ЕС у якасці прыярытэту для краіны.
Справаздача па Грузіі
У справаздачы Еўрапейскай камісіі па Грузіі за 2023 год адзначаецца, што ў сувязі з дванаццаццю прыярытэтамі, названымі ў яе першапачатковым заключэнні ад чэрвеня 2022 года, Грузія прыняла заканадаўчыя акты і палітычныя дзеянні адносна забеспячэння гендарнай роўнасці і барацьбы з гвалтам у дачыненні да жанчынаў, уліку рашэнняў Еўрапейскага суду па правах чалавека ў рашэннях грузінскіх судоў і змагання х арганізаванай злачыннасцю. Грузія таксама прызначыла новага Ўпаўнаважанага па абароне правоў (Амбудсмена). Аднак у справаздачы падкрэслівалася, што працэсу рэформаў перашкаджалі працяглая палітычная напружанасць, глыбокая палярызацыя і праблемы дасягнення кансенсусу па ключавых пытаннях, што складаюць нацыянальны інтарэс.
Камісія рэкамендавала надаць Грузіі статус краіны-кандыдата пры ўмове, што будуць зробленыя належныя дзеянні ў шэрагу сфераў, у тым ліку: барацьба з дэзынфармацыяй і маніпуляваннем з боку знешніх сілаў, лепшае дастасаванне да агульнай знешняй палітыкі і палітыцы бяспекі ЕС, вырашэнне праблемы палітычнай палярызацыі, забеспячэнне свабоднага, справядлівага і канкурэнтнага выбарчага працэсу і забеспячэнне сістэмнага падыходу да дэаліхархізацыі і правядзенне цэласнай і эфектыўнай судовай рэформы.
Шлях Грузіі ў ЕС
Цягам апошніх месяцаў Грузія распачала крокі па ўмацаванні ўзаемадзеяння з ЕС і паскорыла тэмпы рэформаў, каб выканаць дванаццаць прыярытэтніх задачаў, вызначаных у Заключэнні Еўракамісіі адносна яе заяўкі на ўступленне.
У святле дасягнутых вынікаў Еўрапейская камісія рэкамендуе Радзе надаць Грузіі статус краіны-кандыдата пры ўмове, што будзе зроблены шэраг крокаў.
Націснуць тут, каб даведацца больш пра падтрымку Грузіі з боку ЕС і яе шляху да ўступлення ў ЕС.
Як працуе далучэнне?
Як праходзяць перамовы?
Перамовы
Перамовы падзеленыя на 35 перамоўных раздзелаў, згрупаваных у 6 тэматычных блокаў. Перамовы па кожным блоку пачынаюцца ў цэлым пасля таго, як краіна выканае пачатковыя кантрольныя паказчыкі. Праца над кожным раздзелам вядзецца паасобку.
Асновы
Перамовы па асновах адкрываюцца першымі і завяршаюцца апошнімі; прагрэс па гэтым блоку вызначае агульны тэмп перамоваў.
Што з'яўляецца ключавым у гэтым працэсе?
Ключавыя каштоўнасці
У большасці краінаў, якія імкнуцца далучыцца да Еўрапейскага саюзу, існуе шэраг падобных агульнапалітычных пытанняў, што выклікаюць заклапочанасць Гэта тычыцца забеспячэння вяршэнства права, гарантавання ролі грамадзянскай супольнасці, абароны правоў чалавека і свабоды выказвання меркаванняў і сродкаў масавай інфармацыі. Больш матэрыялаў пра асноўныя каштоўнасці і палітыку на англійскай мове можна знайсці тут.
Ключавыя тэрміны
Ніжэй пералічваюцца толькі некаторыя з тэрмінаў, якія наўпрост тычацца працэсу далучэння. Поўны слоўнік тэрмінаў на англійскай мове знаходзіцца тут.
Крытэры далучэння
Крытэры далучэння, або Капенгагенскія крытэры (па назве Еўрапейскай рады ў Капенгагене ў 1993 годзе, якая іх вызначыла) – асноўныя ўмовы, якім павінны адпавядаць усе краіны-кандыдаты, каб стаць дзяржавай-членам. Даведацца, што гэта такое.
Супольны здабытак ЕС (acquis)
Здабытак ЕС – гэта сукупнасць агульных правоў і абавязкаў, якія з'яўляюцца абавязковымі для ўсіх дзяржаваў-членаў ЕС. Ён увесьчасна развіваецца. Даведацца, што ў яго ўваходзіць.
Краіны-кандыдаты
Краіне, якая падае заўку на ўступленне ў Еўрапейскі саюз, Еўрапейская рада можа надаць статус краіны-кандыдата на падставе рэкамендацыі Еўрапейскай камісіі.
Статус краіны-кандыдата не дае права аўтаматычнага далучэння да ЕС. Еўрапейская камісія разглядае заяўку на ўступленне ў святле крытэраў далучэння (Капенгагенскія крытэры) і робіць сваё заключэнне, на падставе якога Еўрапейская рада прымае рашэнне пачаць перамовы аб далучэнні з краінай-кандыдатам.
Даведацца больш
Пакет пашырэння на 2023 год змяшчае падрабязную ацэнку стану справаў і адпаведнага прагрэсу ў далучэнні з боку Албаніі, Босніі і Герцагавіны, Косава, Чарнагорыі, Паўночнай Македоніі, Сербіі, Турцыі і, упершыню, Украіны, Рэспублікі Малдова і Грузіі.
Місія Генеральнага дырэктарату па Еўрапейскай палітыцы суседства і перамовах аб пашырэнні (DG NEAR) палягае ў прасоўванні палітыкі добрасуседства і пашырэння ЕС. DG NEAR дапамагае краінам, за якімі прызнаная перспектыва ўступлення ў ЕС, адпавядаць крытэрам, вызначаным Дамовай аб Еўрапейскім саюзе і Еўрапейскай радай.
Далучэнне з'яўляецца і будзе заставацца працэсам, заснаваным на дасягненнях, якія цалкам залежаць ад аб'ектыўнага прагрэсу, дасягнутага кожнай краінай. Падрабязную інфармацыю пра статус кожнай краіны можна знайсці тут.