Палітыка ЕС

Еўрапейская палітыка добрасуседства (ЕПД) рэгулюе стасункі ЕС з 16 найблізкімі ўсходнімі і паўднёвымі суседзямі ЕС.

Усходняе партнёрства

Усходняе партнёрства (УП) – гэта адмысловае ўсходняе вымярэнне ЕПД, якое было запушчанае ў 2009 годзе. Мэта партнёрства – умацаванне і паглыбленне палітычных і эканамічных стасункаў паміж Еўрапейскім Саюзам, яго дзяржавамі-членамі і шасцю краінамі-партнёрамі з Усходняй Еўропы і Паўднёвага Каўказа: Арменія, Азербайджан, Беларусь, Грузія, Рэспубліка Малдова і Украіна. 

УП упісваецца ў дасягненне многіх мэтаў глабальнай палітыкі, уключаючы Парыжскае пагадненне аб змяненні клімату і Парадак дня ААН на перыяд да 2030 года і яе мэты ў сферы ўстойлівага развіцця. Гэта спрыяе дасягненню агульнай мэты павышэння стабільнасці, росквіту і ўстойлівасці суседзяў ЕС, як гэта прадугледжана ў Глабальнай стратэгіі знешняй палітыкі і палітыкі бяспекі Еўрапейскага Саюза.

Новы парадак дня на перыяд пасля 2020 года

На працягу многіх гадоў УП гуляла важную ролю ў збліжэнні ЕС і яго краін-партнёраў. У лістападзе 2017 года на саміце Усходняга партнёрства быў замацаваны новы падыход з прыняццем агульнай праграмы рэформаў пад назвай «20 ключавых вынікаў да 2020 года». Гэты амбіцыйны план работы быў накіраваны на дасягненне адчувальных вынікаў на месцах і паляпшэнне жыцця людзей у чатырох асноўных галінах палітыкі: (1) больш моцная эканомікі; (2) больш эфектыўнае кіраванне; (3) больш моцная ўзаемасувязь; і (4) больш моцнае грамадства, а таксама на дасягненне мэтавых паказчыкаў па скразных пытаннях гендарнай палітыкі, развіцця грамадзянскай супольнасці, сродкаў масавай інфармацыі і стратэгічнае інфармаванне.

Праца над наступным парадкам дня пачалася ў 2019 годзе з шырокіх і ўсёабдымных кансультацый. Выніковыя Сумеснае камюніке “Усходняе партнёрства пасля 2020 года: умацаванне ўстойлівасці – Усходняе партнёрства, якое забяспечвае вынікі для ўсіх” і Заключэнні Рады міністраў адносна палітыкі Усходняга партнёрства на перыяд пасля 2020 года зацвердзілі новы парадак дня. Устойлівасць стала галоўнай стратэгічным кірункам партнёрства. На відэаканферэнцыі лідараў УП, якая адбылася ў чэрвені 2020 года, былі зацверджаныя пяць доўгатэрміновых мэтаў. 

ЕС, яго дзяржавы-члены і краіны-партнёры будуць сумесна працаваць над наступнымі мэтамі Усходняга партнёрства:

• Разам дзеля стварэння жыццяздольнай, устойлівай і інтэграванай эканомікі;
• Разам дзеля падсправаздачных дзяржаўных інстытутаў, вяршэнства права і бяспекі.
• Разам дзеля экалагічнай і кліматычнай устойлівасці;
• разам для ўстойлівай лічбавай трансфармацыі;
• Разам дзеля ўстойлівага, справядлівага і інклюзіўнага грамадства

Гэтая новы парадак дня быў дадаткова вызначаны ў Сумесным працоўным дакуменце персаналу: “Аднаўленне, устойлівасць і рэформы: прыярытэты Усходняга партнёрства на перыяд пасля 2020 года”, прынятым у ліпені 2021 года. Ён складаецца з двух асноўных кампанентаў: інвестыцыі, якія будуць абапірацца на  інвестыцыйна-эканамічны план у памеры 2,3 мільярда еўра ў выглядзе грантаў, змешанага фінансавання і гарантый з патэнцыялам мабілізацыі да 17 мільярдаў еўра дзяржаўных і прыватных інвестыцый. План змяшчае набор флагманскіх ініцыятываў для кожнай з краін-партнёраў і кампанент, звязаны з кіраваннем, каб замацаваць і зрабіць устойлівымі інвестыцыі, а таксама спрыяць пабудове ўстойлівага і справядлівага грамадства, дзе нікога не пакідаюць на ўзбочыне.

Дзесяць галоўных мэтаў да 2025 года

У рамках парадку дня для будучых прыярытэтных дзеянняў былі вызначаныя дзесяць галоўных мэтаў да 2025 года:

1. Інвестыцыі ў канкурэнтаздольную і інавацыйную эканоміку – падтрымка 500.000 МСП
2. Інвестыцыі ва ўмацаванне прававой дзяржавы – усе высокапастаўленыя чыноўнікі дэкларуюць свае эканамічныя актывы, іх дэкларацыі падлягаюць праверцы.
3. Інвестыцыі ва ўстойлівыя і «разумныя» камунікацыі – будаўніцтва і мадэрнізацыя 3.000 км асноўных аўтамабільных дарог і чыгункі
4. Інвестыцыі ў чалавечы капітал і грамадства ведаў – 70.000 магчымасцяў індывідуальнай мабільнасці для студэнтаў і выкладчыкаў, даследчыкаў, моладзі і моладзевых работнікаў
5. Інвестыцыі ў бяспеку і кіберустойлівасць – узмацненне сістэмы выяўлення і ліквідацыі гібрыдных пагрозаў; умацаванне патэнцыялу партнёраў у сферы кіберустойлівасці і барацьбы з кіберзлачыннасцю
6. Інвестыцыі ва ўстойлівую энергетыку – 250.000 хатніх гаспадарак скароцяць спажыванне энергіі як мінімум на 20%
7.  Інвестыцыі ў навакольнае асяроддзе і клімат – яшчэ 3 млн чалавек атрымаюць бяспечнае водазабеспячэнне; кантроль якасці паветра палепшыцца ў 300 гарадах
8.  Інвестыцыі ва ўстойлівасць аховы здароўя – вакцынацыя 850.000 медыкаў, а таксама паляпшэнне ўмоваў іх працы, удасканаленне абсталявання і тэрапеўтычных сродкаў
9. Інвестыцыі ў інклюзіўнае, гендарна раўнапраўнае і разнастайнае грамадства і стратэгічныя камунікацыі – падтрымка 2.500 мясцовых арганізацый грамадзянскай супольнасці, 120 незалежных СМІ і 2000 журналістаў
10. Інвестыцыі ў лічбавую трансфармацыю – 80% хатніх гаспадарак маюць недарагі доступ да высакахуткаснага інтэрнэту

Дадатковая інфармацыя

УП: Рада Еўрапейскага Саюза

УП: Еўрапейская служба знешніх дзеянняў

УП: Генеральны дырэктарат па Еўрапейскай палітыцы суседства і перамовах аб пашырэнні (DG NEAR)