Ժամանակակից փոխկապակցված աշխարհում մեր կյանքը պտտվում է թվային տեխնոլոգիաների շուրջ: Մենք անձնական եւ զգայուն տեղեկատվության հսկայական քանակություն ենք վստահում թվային ոլորտին՝ բանկային առցանց ծառայություններից մինչեւ հեռավար աշխատանք, սոցիալական ցանցերից մինչեւ առողջապահական գրառումներ։ Պատկերացրեք՝ համացանցը հսկայական խաղահրապարակ է: Այն լի է զվարճանքով եւ հետաքրքրություններով, բայց այնտեղ երբեմն առկա են ականանման թաքնված վտանգներ, որոնք չենք կարող տեսնել: Այդ վտանգները կոչվում են կիբեռանվտանգության սպառնալիքներ, եւ եթե մենք զգույշ չլինենք, դրանք կարող են վնասել մեր համակարգիչները եւ գողանալ կարեւոր տեղեկատվություն:
Այս հակիրճ ուղեցույցը կօգնի ձեզ նկատել թվային վտանգները եւ ապահով զգալ առցանց տարածքում: Հասկանալով ռիսկերը եւ ձեռնարկելով այս պարզ, բայց արդյունավետ միջոցները՝ կարող եք խոցելի թիրախից ձեզ վերածել վստահ եւ տեղեկացված թվային քաղաքացու:
Եվ այսպես, եկեք «ամրակապվենք» ու սկսենք դեպի անվտանգ եւ հզոր թվային փորձառություն այս ճանապարհորդությունը։
Ի՞նչ է ֆիշինգը
Ֆիշինգը կիբեռհանցագործների կողմից իրականացվող խարդախ գործունեության տեսակ է, որի միջոցով նրանք իբրեւ թե հեղինակավոր աղբյուրներից քողարկված էլեկտրոնային նամակներ են ուղարկում մարդկանց կամ կազմակերպություններին, որպեսզի ընթերցողին գայթակղեն սեղմել կասկածելի կայքերի հղումների վրա կամ տրամադրել գաղտնիք հանդիսացող տեղեկություններ, ինչպիսիք են բանկային տվյալները, օգտահաշիվների գաղտնաբառերը կամ բանկային քարտի տվյալները:
Որոշ ֆիշինգային նամակներ կարող են պարունակել անվնաս հավելվածների տեսքով քողարկված վիրուսներ, որոնք ակտիվանում են զոհի կողմից բացվելիս: Այս տեսակի ֆիշինգային հարձակումը կարող ունենալ շատ կոնկրետ նպատակ, ինչպիսին է բիզնեսին առնչվող գաղտնի տվյալների գողությունը:
Ֆիշինգային խայծեր ուղարկելիս՝ հանցագործները կարող են օգտագործել բազմատեսակ միջավայրեր, ինչպիսիք են՝
Այս խայծերից յուրաքանչյուրը կարող է իրական թվալ, իսկ ուղարկողը կներկայանա որպես ձեզ ծանոթ անձ կամ կազմակերպություն՝ ձեր վստահությունն ավելի հեշտ ձեռք բերելու համար: Սոցիալական ինժեներիայի նմանատիպ փորձերը բացահայտելն ավելի ու ավելի դժվար է դառնում, քանի որ հարձակումների ձեւերն ավելի ու ավելի բարդ են դառնում: Հանցագործներն օգտվում են մարդկանց սոցիալական բնազդներից, ինչպիսիք են օգտակար եւ արդյունավետ լինելը, կամ նրանց զգացմունքներից, ինչպիսիք են վախը կամ զայրույթը:
Ինչպե՞ս խուսափել ֆիշինգի զոհ դառնալուց
Հանցագործները ստուգում են համացանցը՝ փնտրելով մարդկանց հրապարակայնորեն հասանելի տեղեկատվություն, որպեսզի նրանց ֆիշինգային էլեկտրոնային նամակներն ավելի համոզիչ թվան: Որպեսզի պարզեք, թե ձեր մասին ինչպիսի անձնական տվյալներ են առկա առցանց տարածքում, գոյություն ունեն մի քանի հեշտ քայլեր, որոնք անհրաժեշտ է ձեռնարկել էլ. փոստով ֆիշինգային հարձակման պակաս հավանական թիրախ դառնալու համար:
Ֆիշինգի մատնանշող նշաններ
Քանի որ կիբեռհանցագործները հնարավորինս համոզիչ են կազմում իրենց ֆիշինգային էլեկտրոնային նամակները՝ փորձելով շահել ձեր վստահությունը, միշտ դադար վերցրեք՝ մտածելու, թե արդյոք տվյալ էլեկտրոնային նամակը ձեզ մոտ կասկածներ առաջացնում է, թե ոչ: Դուք դեռ կարող եք նրանցից մեկ քայլ առաջ գտնվել՝ ստուգելով ֆիշինգի մատնանշող հետեւյալ նշաններից մեկի կամ մի քանիսի առկայությունը, որոնք կարող են վկայել, որ դուք գտնվում եք ֆիշինգային էլ. փոստի թիրախում։
Տվյալ նշաններից մի քանիսը կարող են առկա լինել նաեւ տեքստային հաղորդագրությունների միջոցով խաբեության (սմիշինգ) եւ հեռախոսազանգերի միջոցով խարդախության (վիշինգ) դեպքերում: Այս տեսակի խարդախությունների դեպքում ընդհանուր խորհուրդները հետեւյալն են.
Դուք սեղմե՞լ եք անցանկալի հղման վրա
Եթե կարծում եք, որ ֆիշինգային էլ. նամակի զոհ եք դարձել, արդեն սեղմել եք հղման կամ հավելվածի վրա կամ տրամադրել եք զգայուն տեղեկատվություն, ապա դեռեւս կարող եք ձեռնարկել հետեւյալ գործողությունները՝ նվազագույնի հասցնելու հարձակման կործանարար հետեւանքները:
Ընդհանուր խորհուրդներ կիբեռանվտանգության մասին
Եվրոպական միության կիբեռանվտանգության գործակալության (ENISA) այս խորհուրդներին հետեւելով՝ կարող եք օգնել ձեզ պաշտպանվել ֆիշինգային հարձակումներից:
Եվրոպական միությունն աշխատում է տարբեր ճակատներում՝ խթանելու կիբեռդիմակայունությունը՝ պաշտպանելով հաղորդակցությունն ու տվյալները եւ ապահովելով առցանց հանրույթի եւ տնտեսության անվտանգությունը: ԵՄ-ն համագործակցում է աշխարհի տարբեր երկրների հետ՝ օգնելով նրանց բարելավել կիբեռանվտանգության սպառնալիքներից պաշտպանվելու իրենց կարողությունները, այդ թվում նաեւ Արեւելյան գործընկերության վեց երկրներում իրականացվող տարբեր ծրագրերի միջոցով, որոնցից մեկը EU4Digital-ն է: EU4Digital-ը ԵՄ առաջատար տարածաշրջանային ծրագիրն է, որն ուղղված է աջակցելու Արեւելյան գործընկերության երկրներում թվային փոխակերպմանը եւ թվային շուկաների ներդաշնակեցմանը:
Ստուգեք կիբեռանվտանգության մասին ձեր գիտելիքները եւ մասնակցեք վիկտորինային:
Այլ տեղեկատվական արշավներ:
Հետաքրքրվա՞ծ եք վերջին նորություններով ու հնարավորություններով
Այս կայքը կառավարվում է 2020-2024թթ. համար Եվրամիության կողմից ֆինանսավորվող Արևելյան հարևանության տարածաշրջանային հաղորդակցության ծրագրի («ԵՄ արևելյան հարևաններ») կողմից: Ծրագիրը լրացնում և աջակցում է գործընկեր երկրներում ԵՄ պատվիրակությունների հաղորդակցական գործունեությանն ու աշխատում է Եվրոպական հանձնաժողովի Հարևանության քաղաքականության և ընդլայնման բանակցությունների գլխավոր տնօրինության ու ԵՄ արտաքին գործողությունների ծառայության ղեկավարության ներքո: Ծրագիրն իրականացնում է GOPA PACE-ի գլխավորած կոնսորցիումը:
Սույն կայքում առկա տեղեկատվությունը կարգավորվում է պատասխանատվության սահմանափակման և անձնական տվյալների պաշտպանության մասին դրույթներով:
© European Union,