ԻՆՉՊԵ՞Ս ԵՍ

ԻՆՉՊԵ՞Ս ԵՍ

Շատերիս համար երիտասարդ լինելը հնարավորությունների և փոփոխությունների հոմանիշ է: Բայց ոմանց համար դա անհանգստության, միայնության և զայրույթի շրջան է:

Մենք շուրջօրյա գտնվում ենք սոցիալական ցանցերի, լոքդաունների և մեկուսացման, պատերազմի, տնտեսական և կլիմայական խնդիրների ճնշման ներքո: Այսօր մեր հոգեկան առողջությունն ու բարեկեցությունը կարևոր են առավել, քան երբևէ:

Որքան շուտ հոգանք մեր բարեկեցության մասին, այնքան ավելի լավ կկարողանանք օգնել մեզ և ուրիշներին: Անհրաժեշտ է ձերբազատվել նախապաշարմունքներից և առերեսվել խնդրին, քանի դեռ ուշ չէ:

Փոխենք աշխարհը, քանի դեռ այն չի փոխել մեզ:

ԱՎԵԼԻ ՔԻՉ ՍԹՐԵՍ

Դու միակը չես, ով տառապում է սթրեսից։ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալներով՝ ընկճախտը, անհանգստությունը և վարքագծային խանգարումները երիտասարդների շրջանում առողջական խնդիրների առաջացման հիմնական պատճառներից են։

«Սքրոլ» արա ներքև և ստացիր որոշ խորհուրդներ, որոնք կօգնեն հաղթահարել սթրեսը:

1. ՊԼԱՆ ԿԱԶՄԻՐ

Պլանավորիր օրդ. սահմանիր, թե ինչի պետք է հասնես և որքան ժամանակ է դա պահանջում: Ժամանակ նախատեսիր աշխատանքի, քո և սոցիալական շփումներիդ համար: Հստակ ցուցակը կարող է օգնել տարանջատել ամենակարևորը և կառավարել ժամանակը:

Սահմանիր առաջնահերթություններ. առաջադրանքները կարելի է բաժանել չորս կատեգորիաների՝ հրատապ և կարևոր, ոչ հրատապ, բայց կարևոր, հրատապ, բայց ոչ կարևոր, ոչ հրատապ, ոչ կարևոր:

Կենտրոնացիր և թույլ մի տուր, որ քեզ շեղեն. խուսափիր ուշադրությունը շեղող ամեն ինչից՝ ծանուցումներ, փոփ-ափ հաղորդագրություններ, էլեկտրոնային նամակներ և զանգեր: Հեռախոսդ հեռու դիր, անջատիր սոցիալական ցանցերի ծանուցումները կամ արգելափակիր ուշադրությունը շեղող կայքերը: Հրաժարվիր միաժամանակ մի քանի առաջադրանք կատարելու պրակտիկայից։

Ընդմիջումներ արա. գնա զբոսանքի, ճաշիր կամ զրուցիր ընկերներիդ հետ, գիրք կարդա, խաղա շանդ հետ: Մարդուն պետք են կանոնավոր ընդմիջումներ՝ ուղեղը թարմ պահելու և ուժերը վերականգնելու համար:

Սովորիր ասել «ոչ». դու չես կարող և չպետք է ամեն ինչ անես: Թե աշխատանքային, թե սոցիալական հարաբերություններում սարսափելի ոչինչ չի լինի, եթե դու հրաժարվես անել այն, ինչն ի վիճակի չես: Ճանաչիր և գծիր քո սահմանները:

2. ԲԱՎԱԿԱՆԱՉԱՓ ՔՆԻՐ

Առողջ քունը կենսական նշանակություն ունի մեր մտքի և մարմնի համար։ Մինչ մենք քնած ենք, մեր ուղեղը տպավորությունները հիշողության է վերածում, իսկ մեր մարմինը վերականգնում է ուժերը: Մեծահասակներին անհրաժեշտ է օրական 7-ից 9 ժամ քուն, իսկ դեռահասներին՝ 8-ից 10 ժամ:

Քնի պակասը կարող է ազդել մարդու հոգեկան առողջության վրա, իսկ հոգեկան առողջությունը, իր հերթին, կարող է ազդել մարդու քնի վրա, ուստի կարևոր է զուգահեռաբար երկու խնդիրներին էլ ուշադրություն դարձնել:

3. ՖԻԶԻԿԱՊԵՍ ԱԿՏԻՎ ԵՂԻՐ

Հոգ տար մարմնիդ մասին. սպորտը և ֆիզիկական վարժություններն օգտակար են մարմնի, մտքի ու բարձր ինքնագնահատականի համար: Ֆիզիկական վարժություններն արտադրում են «երջանկության» հորմոններ, որոնք նվազեցնում են սթրեսի և զայրույթի զգացումը: Դրանք մեզ օգնում են ավելի լավ զգալ մեր մարմինը և կարող են բարելավել մեր քունը:

Լավ ինքնազգացողություն. երբ մարմինն ակտիվ է, ուղեղն արտադրում է էնդորֆիններ: Դրանք բարձրացնում են մարդու տրամադրությունը և թեթևացնում սթրեսը:

Շփում. ֆիզիկական վարժությունը մեդիտացիա է շարժման մեջ: Մարմնիդ վրա կենտրոնանալիս մոռանում ես խնդիրներիդ մասին: Թիմային մարզաձևերն օգնում են ընդլայնել շփման շրջանակը։

Ինքնագնահատական. սպորտով զբաղվելով՝ մենք սահմանում ենք նպատակներ և հասնում ենք դրանց:

Արա այն, ինչը քեզ դուր է գալիս. ցանկացած ֆիզիկական վարժություն օգտակար է, եթե այն անելիս՝ քեզ լավ ես զգում, ինչպես նաև բավականաչափ երկար ես դա անում: Ֆիզիկական վարժություն անելը պետք է հաճելի լինի, հակառակ դեպքում դժվար կլինի կանոնավոր կերպով դա անելու մոտիվացիա գտնել:

Ցանկացած վարժություն անելն ավելի լավ է, քան ոչինչ չանելը. նույնիսկ 10 րոպեանոց արագ քայլքը կարող է թարմացնել միտքդ և օգնել հանգստանալ:

Բնություն. բնության գրկում գտնվելն իսկապես կարող է հանգստացնող ազդեցություն ունենալ: Միացրու զգայարաններդ և ուշադրություն դարձրու շրջապատող ամեն ինչին՝ ծառերին, թռչուններին ու կենդանիներին, քամու ու ջրի ձայնին: Խորը շունչ քաշիր և տես, թե ինչպես ես քեզ զգում:

ՎԵՐԱՀՍԿԻՐ ԽՈՒՃԱՊԸ

Մենք հաճախ գիտակցում ենք, որ տխուր ենք, բայց մեր զգացմունքները ներս ենք գցում՝ վախի կամ նախապաշարմունքների պատճառով: Մեր զգացմունքներին ուշադրություն հատկացնելը կարևոր է՝ առանց ինքներս մեզ դատափետելու և առանց ասելու՝ «հիմար եմ կամ թույլ, որ նման զգացողություններ ունեմ»։

1. ԿԱՌԱՎԱՐԻՐ ՇՈՒՆՉԴ

Շնչառության կառավարումը խուճապի զգացումը վերահսկելու բանալին է: Դանդաղ շնչիր: Սահուն և լիաթոք արտաշնչիր: Շնչիր հնարավորինս դանդաղ, բայց ոչ շատ խորը: Խորը շունչ մի քաշիր ու թոքերդ ամբողջությամբ մի լցրու:

Կրկնիր այս վարժությունը մի քանի րոպեի ընթացքում։

2. ՎԵՐԼՈՒԾԻՐ, ԹԵ ԻՆՉ ԵՍ ԶԳՈՒՄ

Բացահայտիր, թե ինչ ես զգում. դա տխրությո՞ւն է, վախ, ամոթ, միայնություն, զայրույթ, թե՞ այլ բան: Անուն տուր քո զգացածին։ Օրինակ՝ «այսօր ես իսկապես դյուրագրգիռ եմ, բայց նաև տխուր»:

Հարց տուր, թե ինչու. պատճառը պարզելը հույզերը հաղթահարելու առաջին քայլն է. «Երբ մտածում եմ վաղվա քննությանս մասին, փորս ցավում է», «Instagram-ում մեկնաբանությունները կարդալուց հետո ես տխրում և զայրանում եմ»:  

Ինքդ քո նկատմամբ մեղմ եղիր. դադարիր ինքդ քեզ դատափետելը, թե թույլ ես կամ հիմար։ Ինքդ քեզ հանգստացրու, ինչպես կխոսեիր փոքր երեխայի հետ:

3. ԱՇԽԱՐՀԻՆ ՆԱՅԻՐ ԱՅԼ ԱՉՔԵՐՈՎ

Տվյալ պահը գնահատելը կարող է օգնել ավելի շատ վայելել մեզ շրջապատող աշխարհը և ավելի լավ հասկանալ ինքներս մեզ:

Ուշադրություն դարձրու առօրյային. մեր առօրյա կյանքն ապրելիս՝ մենք կարող ենք նկատել կյանքի հաճելի մանրուքները՝ այն սնունդը, որն ուտում ենք, օդը, որը շնչում ենք, և այլն:

Կանոնավորություն ամեն ինչում. օգտակար կարող է լինել շրջապատող աշխարհից քո տպավորությունները վերլուծելու համար կանոնավոր ժամանակի ընտրությունը, օրինակ՝ առավոտյան աշխատավայր գնալու կամ երեկոյան զբոսանքի ժամանակահատվածը։

Օգնություն խնդրիր. խնդիրներ ունենալը նորմալ երևույթ է: Կարող ես հետևել նշված խորհուրդներին, բայց, միևնույն ժամանակ, մասնագիտական օգնության կարիք ունենալ: Եթե կարծում ես, որ չես կարող գլուխ հանել, դիմիր մասնագետի օգնությանը։

ԴՐԱԿԱՆ ՄՏԱԾԻՐ

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալներով՝ ընկճախտը, անհանգստությունը և վարքագծային խանգարումները երիտասարդների շրջանում հիվանդությունների առաջացման հիմնական պատճառներից են։

1. ՄԻ ՄԵԿՈՒՍԱՑԻՐ

Երբ մենք մեզ վատ ենք զգում, հաճախ առանձնանում ենք մեր ընկերներից ու մենակ մնում մեր մտքերի հետ: Բայց դա ավելի է բարդացնում իրավիճակը:

Շփվիր ընկերներիդ հետ, թույլ տուր, որ նրանք շեղեն քեզ և աջակցեն ու օգնեն ազատվել սթրեսից: Ընկերական շփումը պատկանելության զգացում է հաղորդում ու թևեր է տալիս։

Մի վախեցիր կիսվել ապրումներով. ընկերները հենց դրա համար են: Ընկերոջ հետ զրույցը կօգնի լուծումներ գտնել խնդիրների համար:

Օգնեք միմյանց. սիրտդ ուրիշների առաջ բաց անելով՝ կհասկանաս, որ շրջապատող մարդիկ ևս անցել կամ անցնում են նույնպիսի փորձառությունների միջով։ Աջակցեք միմյանց:

Կիսվեք դրական փորձառություններով՝ միասին ինչ-որ բան անելով:

2. ՁԵՌՔ ԲԵՐ ՆՈՐ ՀՄՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ նոր հմտություններ յուրացնելը օգնում է բարելավել ձեր հոգեկան վիճակը, բարձրացնում է ինքնավստահությունը և զարգացնում է նպատակասլացության զգացում: Եթե ուշադիր նայես շուրջդ, բազմաթիվ հնարավորություններ կտեսնես։

Ձեռք բեր նոր հոբբի, որը քեզ համար մարտահրավեր կլինի։ Օրինակ՝ բլոգ պահիր, զբաղվիր նոր մարզաձևով կամ սովորիր նկարել:

Գրանցվեք դասընթացի. փորձիր նոր լեզու սովորել կամ ձեռք բերել գործնական հմտություն, որը կօգնի քո անձնական աճին և կարիերայի զարգացմանը:

Ստանձնիր նոր պարտականություններ աշխատավայրում կամ ուսման վայրում:

Ինքդ քո առաջ կոնկրետ խնդիրներ դիր. սարքի բեր փչացած հեծանիվը, սովորիր կերակուր պատրաստել, բանջարանոց ստեղծիր: Համացանցում կան բազմաթիվ անվճար տեսաուղեցույցներ այս ամենի մասին:

Նոր բան փորձիր. դա կարող է լինել նախաճաշի ամբողջական վերանայումից մինչև ընկերներիդ հետ արշավի պլանավորում: Հնարավոր է՝ գտնես մի նոր սիրելի վայր կամ քո մեջ բացահայտես նոր տաղանդ կամ հետաքրքրություն:

3. ՕԳՆԻՐ ՈՒՐԻՇՆԵՐԻՆ

Մարդկանց նկատմամբ եղիր բարեհամբույր. ժպիտ կամ բարեկամական խոսքեր փոխանակելը կարող է մխիթարող ազդեցություն ունենալ ու բարձրացնել մեր տրամադրությունը: Հետաքրքրվիր մարդկանց կյանքով. ընկերներիդ, բարեկամներիդ կամ գործընկերներիդ հարցրու, թե ինչպես են իրենց գործերը և ուշադիր լսիր նրանց պատասխանը:

Սկսիր փոքր բաներից. զանգ տուր տատիկիդ, հավաքիր փողոցի աղբը կամ օգնիր ինչ-որ մեկին գնումներ կատարելիս:

Կամավորություն արա. եթե ժամանակ ունես, զբաղվիր կամավորությամբ: Ուրիշներին օգնելը կօգնի շփման եզրեր գտնել այլ մարդկանց հետ, սեփական խնդիրներին նայել կողքից, ձեռք բերել բավարարվածության և արժևորված լինելու զգացում և գործակցել ուրիշների հետ մեկ թիմում։

ԻՆՉՊԵՍ ՕԳՆԵԼ ՈՒՐԻՇԻՆ

Մենք բոլորս դժվար ժամանակներ ենք ապրում և մարդիկ օգնում են մեզ հաղթահարել դրանք: Այլ հավասար իրավիճակում մենք անհանգստանում ենք մեր հարազատների՝ ընկերոջ, ընտանիքի անդամի կամ գործընկերոջ հոգեկան առողջության համար։ Կան բազմաթիվ եղանակներ աջակցելու մեկին, ով քեզ համար թանկ է։

Իմացիր ավելին հոգեկան առողջության և բարեկեցության մասին: Երբեմն դու կարող ես չիմանալ, որ դիմացինդ ունի հոգեկան առողջության խնդիր, բայց դա նույնիսկ պարտադիր էլ չէ: Ուղղակի պատասխանելիս եղիր նրբանկատ և լսիր դիմացինիդ:

Մի սպասիր. Կարող է բարդ թվալ, բայց եթե անհանգստանում ես ինչ-որ մեկի համար ու գիտես, որ նա խնդիր ունի, նախաձեռնողականություն ցուցաբերիր: Դիմացինիդ արտահայտվելու հնարավորություն տուր, բայց նրան մի ծանրաբեռնիր հարցերով։ Քեզ հետ կիսվելը դիմացինիցդ կարող է մեծ վստահություն և քաջություն պահանջել: Դու կարող ես լինել առաջինը, ում հետ նա կփորձի կիսվել իր խնդրով:

Տուր հարցեր և համբերատար սպասիր պատասխանի. դիմացինիդ պատասխանելու ժամանակ տուր և փորձիր նրան չծանրաբեռնել հարցերով: Ակտիվ պահիր շփումը, նույնիսկ եթե դա դժվար է: 

Խոսիր սեփական անձի նկատմամբ հոգատարության մասին: Մարզվելը, առողջ սննդակարգ ունենալը և լավ գիշերային քունը կարող են օգնել պաշտպանել հոգեկան առողջությունը և պահպանել ներքին հավասարակշռություն: 

Առաջարկիր օգնություն մասնագիտական աջակցություն փնտրելու հարցում և տրամադրիր տեղեկատվություն դա անելու ուղիների մասին:

Ճանաչիր սահմաններդ: Ինքդ քեզ ժամանակ տուր հանգստանալու և լսածդ «մարսելու» համար: Օգնիր դիմացինիդ ստեղծել նրան օգնելու ունակ ընկերներից, հարազատներից և հոգեկան առողջության մասնագետներից բաղկացած աջակցության ցանց։