ევროკავშირის პოლიტიკა

ევროპული სამეზობლო პოლიტიკა (ENP) წარმოადგენს ევროკავშირის ურთიერთობის საფუძველს მის 16 უახლოეს აღმოსავლეთ და სამხრეთ მეზობელთან.

აღმოსავლეთ პარტნიორობა

აღმოსავლეთ პარტნიორობა (EaP) – ეს არის ევროპული სამეზობლო პოლიტიკის აღმოსავლეთის განსაკუთრებული განზომილება, რომელსაც 2009 წელს ჩაეყარა საფუძველი. აღმოსავლეთ პარტნიორობის მიზანია პოლიტიკური და ეკონომიკური ურთიერთობების გაძლიერება და გაღრმავება ევროკავშირს, მის წევრ სახელმწიფოებს და აღმოსავლეთ ევროპის და სამხრეთ კავკასიის ექვს „პარტნიორ ქვეყანას“ შორის, ეს ქვეყნებია: სომხეთი, აზერბაიჯანი, ბელარუსი, 

საქართველო,   მოლდოვის რესპუბლიკა და უკრაინა.

აღმოსავლეთ პარტნიორობა მხარს უჭერს არაერთი გლობალური პოლიტიკური ამოცანის განხორციელებას, მათ შორის პარიზის შეთანხმებას კლიმატის ცვლილების შესახებ, და გაეროს 2030 წლის დღის წესრიგს და მისი მდგრადი განვითარების მიზნებს. აღმოსავლეთ პარტნიორობას საკუთარი წვლილი შეაქვს ევროკავშირის მეზობლების სტაბილურობის, კეთილდღეობის და სიცოცხლისუნარიანობის გაუმჯობესების ზოგადი მიზნის განხორციელებაში, რაც ევროკავშირის საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკის გლობალურ სტრატეგიაშია ჩამოყალიბებული.

ახალი დღის წესრიგი 2020 წლის შემდეგ

აღმოსავლეთ პარტნიორობა წლების განმავლობაში უდიდეს როლს ასრულებდა ევროკავშირის და მისი პარტნიორი ქვეყნების დაახლოებაში. აღმოსავლეთ პარტნიორობის 2017 წლის ნოემბრის სამიტზე გამოცხადდა ახალი მიდგომა და იმავდროულად მიღებულ იქნა რეფორმების ზოგადი დღის წესრიგი სახელწოდებით „20 შედეგი 2020 წლისთვის“. ამ ამბიციური სამუშაო გეგმის ძირითადი საკითხი იყო რეალური შედეგების მიღება შესაბამის ქვეყნებში და მოსახლეობის ცხოვრების პირობების გაუმჯობესება პოლიტიკის ოთხ ძირითად სექტორში: (1) ეკონომიკის გაძლიერება; (2) მმართველობის გაძლიერება; (3) კავშირების გაძლიერება; და (4) საზოგადოების გაძლიერება; გეგმა ასევე ითვალისწინებდა გენდერული, სამოქალაქო საზოგადოების, მედიის და სტრატეგიული კომუნიკაციის საკითხებს, რომლებიც ოთხივე ზემოაღნიშნულ სექტორს მოიცავს.

დღის წესრიგის გაგრძელებაზე მუშაობა დაიწყო 2019 წელს ვრცელი და ინკლუზიური კონსულტაციების საფუძველზე. ამის შედეგად შექმნილი ერთობლივი კომუნიკაცია: აღმოსავლეთ პარტნიორობის პოლიტიკა 2020 წლის შემდეგ: სიცოცხლისუნარიანობის გაძლიერება – აღმოსავლეთ პარტნიორობა ყველასთვის,  და საბჭოს დასკვნები აღმოსავლეთ პარტნიორობის პოლიტიკის თაობაზე 2020 წელის შემდეგ, აყალიბებს ახალ დღის წესრიგს პარტნიორობისთვის, რომელშიც სიცოცხლისუნარიანობა წარმოადგენს ყოვლისმომცველ პოლიტიკას და რომელშიც განსაზღვრულია ხუთი გრძელვადიანი პოლიტიკური ამოცანა. ეს ამოცანები აღიარებული იყო აღმოსავლეთ პარტნიორობის ლიდერების ვიდეო-კონფერენციაზე, რომელიც 2020 წლის ივნისში ჩატარდა. 

ევროკავშირი, მისი წევრი სახელმწიფოები და პარტნიორი ქვეყნები აღმოსავლეთ პარტნიორობის შემდეგ ამოცანებზე ითანამშრომლებენ:

• ერთად სიცოცხლისუნარიანი, მდგრადი და ინტეგრირებული ეკონომიკისთვის;
• ერთად ანგარიშვალდებული ინსტიტუტების, სამართლებრივი სახელმწიფოსა და უსაფრთხოებისათვის;
• ერთად გარემოს და კლიმატის სიცოცხლისუნარიანობისკენ;
• ერთად სიცოცხლისუნარიანი ციფრული ტრანსფორმაციისკენ;
• ერთად სიცოცხლისუნარიანი, სამართლიანი და ინკლუზიური საზოგადოებებისკენ.

ეს ახალი დღის წესრიგი შემდეგ აისახა პერსონალის ერთობლივ სამუშაო დოკუმენტში: აღდგენა, მდგრადობა და რეფორმები: აღმოსავლეთ პარტნიორობის 2020 წლის შემდგომი პრიორიტეტები, რომლებიც 2021 წლის ივლისში დამტკიცდა. დოკუმენტი ორ პრინციპს ეყრდნობა: ინვესტიციები – რომელსაც მხარს დაუჭერს 2,3 მილიარდი ევროს ღირებულების ეკონომიკური და საინვესტიციო გეგმა გრანტების, შერეული რესურსების და გარანტიების სახით. ამ გეგმას აქვს 17 მილიარდი ევროს ოდენობის სახელმწიფო და კერძო ინვესტიციების მობილიზაციის პოტენციალი. გეგმა შეიცავს საფლაგმანო ინიციატივების ნაკრებს თითოეული პარტნიორი ქვეყნისთვის და მმართველობის პრინციპს, რომელიც იქნება მდგრადი ინვესტიციების საფუძველი. ის დაეხმარება სიცოცხლისუნარიანი და სამართლიანი საზოგადოებების კონსოლიდაციას, რომელშიც ყველა თანასწორია.

ათი ძირითადი მიზანი 2025 წლისთვის

დღის წესრიგის ფარგლებში მომავალი პრიორიტეტული საქმიანობის სახით განისაზღვრა ათი ძირითადი მიზანი 2025 წლისთვის:

1. ინვესტირება კონკურენტულ და ინოვაციურ ეკონომიკაში – 500,000 მცირე და საშუალო საწარმოს მხარდაჭერა
2. ინვესტირება კანონის უზენაესობაში  – ყველა მაღალი რანგის ოფიციალური პირი აქვეყნებს დეკლარაციას საკუთარი ეკონომიკური აქტივების შესახებ, და ხდება მათი დადასტურება
3. ინვესტირება მდგრად და გონივრული კავშირებში – შენდება ან რეაბილიტაცია უტარდება 3,000 კმ პრიორიტეტულ გზებს და რკინიგზებს
4. ინვესტირება ადამიანებში და ცოდნაში – 70,000-მდე ინდივიდუალური მობილობის შესაძლებლობა სტუდენტების, პერსონალის, მეცნიერების, ახალგაზრდების და ახალგაზრდობის საქმეზე მომუშავე ადამიანებისთვის
5. ინვესტირება უსაფრთხოებაში და კიბერუსაფრთხოების მუქარისადმი მდგრადობაში – გაძლიერებული ჩარჩოს შექმნა ჰიბრიდული საფრთხეების ამოცნობის და მათი დაძლევის მიზნით; პარტნიორების პოტენციალის გაძლიერება კიბერუსაფრთხოების მუქარისადმი მდგრადობის გასაძლიერებლად და კიბერდანაშაულის წინააღდეგ საბრძოლველად
6. ინვესტირება მდგრად ენერგეტიკაში – 250,000 შინამეურნეობა ენერგიის მოხმარებას მინიმუმ 20%-ით ამცირებს
7. ინვესტირება გარემოს დაცვის და კლიმატის საკითხებში – დამატებით 3 მლნ ადამიანისთვის ხდება ხელმისაწვდომი უსაფრთხო წყლის სერვისები; წარმოებს ჰაერის ხარისხის კონტროლი და მისი გაჯანსაღება 300 ქალაქში
8. ინვესტირება ჯანმრთელობის სიცოცხლისუნარიანობაში – 850,000 ჯანდაცვის მუშაკი ვაქცინირებულია, სარგებლობს უკეთესი აღჭურვილობით და გაუმჯობესებული მკურნალობის და შრომის პირობებით
9. ინვესტირება ინკლუზიურ, გენდერულად თანასწორ და მრავალფეროვან საზოგადოებებში, და სტრატეგიულ კომუნიკაციაში – ხორციელდება სამოქალაქო საზოგადოების 2,500 ადგილობრივი ორგანიზაციის, 120 დამოუკიდებელი მედია-საშუალების და 2,000 ჟურნალისტის მხარდაჭერა
10. ინვესტირება ციფრულ ტრანსფორმაციაში – მაღალსიჩქარიანი ინტერნეტი შინამეურნეობების 80%-ისთვის არის ხელმისაწვდომი.

დამატებითი ინფორმაცია

აღმოსავლეთ პარტნიორობა: ევროპის კავშირის საბჭო

აღმოსავლეთ პარტნიორობა:  ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახური

აღმოსავლეთ პარტნიორობა: სამეზობლოს და გაფართოების საკითხებზე მოლაპარაკებების გენერალური დირექტორატი  (DG NEAR)