საზღვრისპირა თანამშრომლობის პროგრამა წარმოადგენს ევროპული სამეზობლო მექანიზმის (ENI) ნაწილს, რომლის მთავარი ამოცანაა წინსვლის მხარდაჭერა „საზიარო კეთილდღეობის და კარგი მეზობლობის სივრცის“ მიმართულებით ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოებს და მათ მეზობლებს შორის.

ევროპული სამეზობლო მექანიზმის ზოგადი ამოცანაა საგარეო ურთიერთობები მეზობელ ქვეყნებთან, ხოლო საზღვრისპირა თანამშრომლობის პროგრამა ორიენტირებულია თანასწორ თანამშრომლობაზე ევროკავშირის საგარეო საზღვრების ორივე მხარეს ადგილობრივ და რეგიონულ დონეზე.

2014-2020 ფინანსურ პერიოდში ევროკავშირი საგარეო საზღვრის გასწვრივ იდენტიფიცირებულია ევროპული სამეზობლო მექანიზმის საზღვრისპირა თანამშრომლობის 16 სხვადასხვა პროგრამა. ისინი აგრძელებენ 2007-2013 ფინანსური პერიოდის ევროკავშირის სამეზობლოს და პარტნიორობის ინსტრუმენტის საზღვრისპირა თანამშრომლობის პროგრამების საქმიანობას. ეს პროგრამები მოიცავს ქვეყნებს ჩრდილოეთიდან სამხრეთისკენ მიმართულებით, და ამჟამად ხორციელდება ევროკავშირის 18 წევრ სახელმწიფოში, 16 მეზობელ პარტნიორ ქვეყანაში, ნორვეგიაში, თურქეთსა და რუსეთში.

16 საზღვრისპირა თანამშრომლობის პროგრამის მენეჯმენტი მინდობილი აქვს ევროკავშირის წევრ სახელმწიფოებს სისტემაში, სადაც მეზობელი პარტნიორი ქვეყნები და წევრი სახელმწიფოები თანასწორ საფუძველზე მონაწილეობენ. ისინი იღებენ ერთობლივ გადაწყვეტილებებს იმის შესახებ, თუ როგორ დაიხარჯოს ფული განსაზღვრული პრიორიტეტების ფარგლებში და კონკრეტულ დასაფინანსებელ პროექტებში. ევროკომისიის და კონკრეტულად სამეზობლოს და გაფართოების საკითხებზე მოლაპარაკებების გენერალური დირექტორატის (DG NEAR) როლი ამ პროგრამის განხორციელების მონიტორინგში მდგომარეობს. საზღვრისპირა თანამშრომლობის პროგრამა - ეს არის რეალური თანამშრომლობის პროგრამა მონაწილე ქვეყნების სრული საქმიანი მონაწილეობით.

საზღვრისპირა თანამშრომლობის პროგრამის პროექტების მთავარი ბენეფიციარები არიან ადგილობრივი და რეგიონული ადმინისტრაციები, არასამთავრობო და სამოქალაქო საზოგადოებრივი ორგანიზაციები - ქალთა ჯგუფებიდან ვაჭრობის პალატებამდე - ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოებიდან და მეზობელი პარტნიორი ქვეყნებიდან. ისინი წერენ საპროექტო წინადადებებს და შეაქვთ ისინი აღმავალი მიდგომის საფუძველზე.

მონაწილე ქვეყნები თითოეულ პროგრამაში განსაზღვრავენ მათ კონკრეტულ პრიორიტეტებს, რომლებიც ასახავს მათ წინაშე არსებულ ზოგად გამოწვევებს შესაბამის რეგიონებში. ყველა ეს პრიორიტეტი ერთიანდება 3 ზოგადი სტრატეგიული ამოცანის ქვეშ, რომლებიც ქვემოთ არის ჩამოთვლილი:

- ეკონომიკური და სოციალური განვითარების მხარდაჭერა.
- გარემოს დაცვის, საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის უსაფრთხოების და უშიშროების საერთო გამოწვევების გადაჭრა.
- პირობების და შესაძლებლობების გაუმჯობესების მხარდაჭერა ადამიანების, საქონლის და კაპიტალის მობილობის უზრუნველსაყოფად. ზემოაღნიშნული ამოცანების შესრულების პროცესში, შესაბამის შემთხვევებში ხალხთა შორის ადგილობრივი საზღვრისპირა საქმიანობის მხარდაჭერა გამოიყენება.

ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოებს და პარტნიორი ქვეყნების თანამშრომლობის გაძლიერება ევროკავშირის საგარეო საზღვრებთან.